روند بهبودی پس از جراحی تعویض مفصل زانو
چگونه وزن بدن بر زانو درد تاثیر می گذارد؟
جراحی تعویض زانو (آرتروپلاستی زانو)
جراحی تعویض زانو (آرتروپلاستی زانو) یک عمل جراحی است که برای درمان درد زانو ناشی از آرتروز و سایر آرتریت ها و تروماهای شدید زانو انجام می شود.
در طی این جراحی، مفصل آسیب دیده با یک مفصل مصنوعی به نام پروتز جایگزین می شود. جراحی تعویض مفصل زانو مطمئن ترین روشی است که راه حلی طولانی مدت در درمان آرتریت شدید زانو ارائه می دهد که به روش های درمانی غیر جراحی پاسخ نمی دهد.
امروزه جراحی های پروتز زانو را می توان با روش های نوین جراحی، جراحی رباتیک با استفاده از فناوری نسل جدید و پروتزهای بادوام زانو که نیازهای طولانی مدت بیمار را برآورده می کند و تکنیک های جراحی شخصی سازی شده مخصوص هر بیمار انجام داد.
جراحی تعویض مفصل زانو چیست؟
جراحی تعویض مفصل زانو یک عمل جراحی است که در آن سطوح ساییده یا آسیب دیده مفصل زانو برداشته شده و با آلیاژهای فلزی و قطعات پلاستیکی پلی اتیلن جایگزین می شود. جراحی تعویض مفصل زانو که به عنوان آرتروپلاستی زانو نیز شناخته می شود، در موارد آرتریت شدید و آسیب های جدی زانو مانند شکستگی انجام می شود.
شایع ترین دلیل جراحی پروتز زانو، آرتروز قابل توجه زانو است که درد آن به درمان پاسخ نمی دهد. آرتریت زانو (استئوآرتریت و یا آرتروز) نوعی آرتریت است که در آن غضروف زانو که به عنوان یک عملکرد محافظتی و تسهیل کننده حرکت در مفصل زانو عمل می کند، به مرور زمان فرسوده می شود و باعث درد و بدشکلی زانو می شود.
هدف از جراحی پروتز زانو رفع شکایات بیمار و بازیابی عملکرد زانو با جایگزینی قسمت های آسیب دیده مفصل زانو با مفصل مصنوعی به نام پروتز زانو است.
جراحی پروتز زانو بسته به شکایات فرد مانند شدت درد زانو، محدودیت حرکتی و مشکلات زندگی روزمره با بیمار تصمیم گیری می شود. اگرچه جراحی همیشه اولین گزینه نیست، اما در بیمارانی که به درمان های غیر جراحی پاسخ نمی دهند، جراحی تعویض مفصل زانو ضروری می شود.
جراحی تعویض مفصل زانو ممکن است برای بیمارانی با شکایات زیر توصیه شود:
- زانو درد که حتی در هنگام استراحت نیز رخ می دهد،
- زانو درد که شما را در شب بیدار می کند،
- درد شدید زانو که زندگی روزمره را محدود می کند، مانند مشکل در پیاده روی و انجام ورزشهای ساده، چمباتمه زدن، بالا و پایین رفتن از پله ها
- درمان های غیر جراحی ناکافی (دارو، تزریق داخل زانو، فیزیوتراپی، ورزش، زانوبند، استفاده از عصا و غیره)
آسیب‌های زانو مانند شکستگی، آسیب‌های منیسک و رباط های ضربدری و رباط های کناری زانو، و بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید و آرتریت سپتیک (عفونت مفصل) نیز می‌توانند منجر به تخریب ساختار غضروف مفصل زانو شوند، در این میان افزایش سن شایع ترین علت ساییدگی و تخریب غضروف زانو است که باعث آرتروز زانو شود. معمولاً در مواردی که فرد نمی تواند پیاده روی کند، چمباتمه بزند یا حتی راحت بایستد و زانو نتواند عملکرد طبیعی خود را انجام دهد، جراحی تعویض مفصل زانو مورد نیاز است.
انواع جراحی پروتز زانو
جراحی تعویض مفصل زانو به دو نوع جراحی تعویض کامل زانو و جراحی تعویض قسمی زانو (یونی کوندیلر) بسته به قسمت‌های مختلف مفصل زانوی بیمار که تحت تاثیر آرتروز قرار گرفته است، تقسیم می‌شود. در مواردی مانند عفونت پروتز، شل شدن پروتز، شکستگی یا خرابی پروتز و یا در مواردی که عمر پروتز به پایان رسیده باشد، جراحی رویژن پروتز انجام می شود.
جراحی تعویض کامل زانو
جراحی تعویض کامل زانو عمل جراحی است که در آن کلیه سطوح ساییده و آسیب دیده مفصل برداشته می شود و کل مفصل زانوی آسیب دیده با پروتز متشکل از آلیاژ فلزی و قطعات پلاستیکی پلی اتیلن جایگزین می شود.
مفصل زانو از سه قسمت تشکیل شده است:
- قسمت داخلی زانو
- قسمت خارجی زانو
- بخش پاتلوفمورال همان کشکک زانو
جراحی تعویض کامل زانو در مواردی که هر سه قسمت مفصل زانو آسیب دیده است انجام می شود. علاوه بر این، جراحی تعویض کامل زانو در مواردی انجام می شود که بدشکلی یا بی ثباتی شدید رباط زانو ناشی از آرتریت طولانی مدت وجود داشته باشد.
جراحی پروتز قسمی زانو (یونی کوندیلر)
جراحی تعویض قسمی زانو یک عمل جراحی است که زمانی انجام می شود که آرتروز تنها در یک ناحیه به جای کل مفصل زانو رخ دهد. جراحی تعویض جزئی زانو با هدف قرار دادن تنها بخشی از زانو که در اثر آرتروز آسیب دیده است و حفظ بافت ها و رباط های سالم اطراف آن قسمت انجام می شود.
از آنجایی که این جراحی کوچکتر از جراحی تعویض کامل زانو است، از دست دادن خون کمتر و روند بهبودی بیمار آسانتر و سریعتر است و به طور کلی، بیماران می توانند در همان روز پس از جراحی ترخیص شوند و چند هفته بعد می توانند رانندگی کنند. بیماران با تعویض جزئی زانو که به طور منظم ورزش می کنند معمولاً پس از 3 ماه می توانند به سرگرمی هایی مانند پیاده روی و باغبانی بازگردند.
جراحی رویژن (تجدید) پروتز زانو
اصلاح پروتز زانو یک عمل جراحی است که در آن در بیمارانی که قبلاً جراحی پروتز زانو را انجام داده اند، به دلیل پایان عمر پروتز و یا مشکلاتی مانند عفونت، شکستگی، لق شدن، پروتز زانو تعویض و پروتز جدید نصب می شود. در این روش می توان تمام یا بخشی از قطعات پروتز نصب شده در جراحی قبلی تعویض زانو را برداشت و جایگزین کرد.
میانگین طول عمر پروتزهای کل زانو 15-20 سال است، این مدت می تواند در برخی پروتز ها به 25 سال برسد، اما این مدت ممکن است بین بیماران متفاوت باشد. عواملی مانند سن، سطح فعالیت، وزن و تکنیک جراحی ممکن است بر طول عمر پروتز زانو تأثیر بگذارد.
ممکن است برای بیمارانی که پروتز زانوی آنها زودتر از حد انتظار فرسوده می شود، رویژن پروتز زانو مورد نیاز باشد. واکنش های آلرژیک ناشی از فلزاتی مانند نیکل، کروم و کبالت که از مواد مورد استفاده در پروتز زانو هستند نیز یکی از دلایل اصلی جراحی رویژن پروتز زانو است.
اگر علائم آلرژی فلزی مانند حساسیت آلرژیک، درد، تورم، قرمزی، خارش بعد از جراحی تعویض زانو رخ دهد، ممکن است نیاز به برداشتن پروتز و نصب پروتز جدیدی باشد که ایجاد حساسیت نکند. به عنوان مثال، پروتزهای ساخته شده از مواد OXINUM، مانند پروتزهای زانو سری Journey II، ممکن است ترجیح داده شوند. با رویژن پروتز زانو می توان تحرک مفصل را افزایش داد و با زانوی بدون درد به فعالیت های عادی بازگشت.
جراحی تعویض مفصل زانو چگونه انجام می شود؟
آرتروپلاستی زانو به دو روش جراحی سنتی و روباتیک انجام می شود. جراحی سنتی تعویض زانو به صورت دستی و با استفاده از ابزار و تجهیزات دستی جراحی استاندارد انجام می شود.
جراحی رباتیک پروتز زانو یکی از جدیدترین سیستم هایی است که امروزه با تکنولوژی مدرن ارائه شده است و تضمین می کند که جراحی های پروتز زانو با محاسبات بسیار دقیق انجام شده و پروتز زانو به درستی قرار می گیرد
در طی جراحی هایی که با نسل جدید سیستم جراحی پروتز زانو روباتیک انجام می شود، می توان مدل سازی دیجیتال سه بعدی زانو را به طور همزمان انجام داد. برای این کار توموگرافی قبل از عمل لازم نبوده باعث می شود بیماران در معرض اشعه اضافی قرار نگیرند. نسل جدید فناوری رباتیک جراح را در حین عمل راهنمایی و کمک کرده و باعث می شود جراحی به دور از خطا انجام گیرد. با این حال، در دستان یک جراح باتجربه و خوب آموزش دیده، با روش سنتی، پروتز زانو می تواند بدون قصور میلیمتری گذاشته شود.
فرآیند جراحی تعویض زانو با دریافت بیهوشی توسط بیمار آغاز می شود. از بیهوشی عمومی یا بی حسی نخاعی (بی حسی زیر کمر با حفظ هوشیاری) استفاده شود. متخصص بیهوشی با توجه به شرایط بیمار مناسب ترین روش بیهوشی را تعیین می کند.
در جراحی، غضروف ها و بخش های استخوانی آسیب دیده سطح مفصل زانو برداشته می شود. پروتزهای پلاستیکی پلی اتیلن و آلیاژ فلزی جدید در جای خود قرار داده می شود. مواد مورد استفاده در پروتز زانو عموماً از قطعات پلاستیکی و فلزی تشکیل شده است. آلیاژهای کبالت کروم، تیتانیوم و نیکل از متداول ترین فلزات هستند. آلیاژ اکسید زیرکونیوم که در برابر سایش و حساسیت به فلز ساخته شده است، یکی از موادی است که در پروتز زانو برای دوام و ماندگاری بیشتر استفاده می شود.
آرتروپلاستی زانو بسته به اینکه یک زانو باشد یا هر دو زانو تقریباً 1 تا 2 ساعت طول می کشد. پس از جراحی پروتز، بیمار را به اتاق ریکاوری می برند و وضعیت وی را تا زمان بهبودی از بیهوشی زیر نظر می گیرند و سپس به اتاق خود در کلینیک می برند. درمان درد و نظارت بر وضعیت سلامت عمومی توسط پرستار در کلینیک آغاز می شود.
