خار پاشنه چیست؟ خار پاشنه، علل، علائم و درمان
پارگی تاندون آشیل چیست؟ چگونه درمان می شود؟
درد سیاتیکی چیست؟ چه چیزی باعث درد سیاتیکی می شود؟
درد سیاتیکی دردی است که در طول مسیر عصب سیاتیک احساس می شود که از لگن و از پشت مفصل ران شروع می شود و به پایین پا می رسد و در نتیجه فشار روی اعصاب نخاعی ایجاد می شود. این درد، دردی است همراه با بی حسی و سوزن سوزن شدن.
دکتر محمد اسدی فانید
سیاتیک چیست؟
سیاتیک نام ضخیم ترین عصب بدن انسان است که از پشت باسن تا پاها امتداد دارد. فشار روی این اعصاب که عملکرد حسی و حرکتی پا را تنظیم می کند، درد سیاتیکی نامیده می شود.
عصب سیاتیک از پشت باسن در امتداد پشت ساق پا می گذرد و در سطح بالای زانو به دو شاخه اصلی تقسیم می شود و تا پا می رسد. اما کلمه سیاتیک که در جامعه برای بیان یک بیماری به کار می رود، به اختلالی اطلاق می شود که ممکن است در صورت فشرده شدن این عصب در نقاط مختلف بدن رخ دهد و با شکایت هایی مانند درد، کاهش قدرت، انقباض، بی حسی و سوزن سوزن شدن، به خصوص در ساق پا همراه باشد.
بارزترین علامت درد سیاتیکی دردی است که از مفصل ران به یک یا هر دو پا کشیده می شود. این دردها با بی حسی و گزگز همراه است. علاوه بر این، ضعف عضلانی و بی اختیاری ادرار از جمله علائم درد سیاتیکی است ولی بی اختیاری ادرار در موارد نادر دیده می شود.
درد سیاتیک که عموماً یک بیماری جدی یا خطرناک نیست، میتواند با گذشت زمان و درمانهای مراقبت شخصی خودبهخود بهبود یابد. با این حال، در موارد شدید، نیاز به جراحی دارد.
چرا درد سیاتیکی اتفاق می افتد؟
شایع ترین علت، فشرده شدن ریشه های عصبی عصب سیاتیک است که از سطوح مختلف نخاع خارج می شود. این علل عبارتند از فتق دیسک، تنگی کانال نخاعی، آرتروز در ستون فقرات، بدشکلی های ستون فقرات، شکستگی ستون فقرات و تومورهای ستون فقرات. به غیر از ستون فقرات، عصب سیاتیک می تواند توسط عضله پیریفورمیس یا تاندون پشت لگن فشرده شود و باعث شکایات مشابه شود. جدای از اینها، فشردگی عصب سیاتیک در هر سطحی از پا در طول مسیر آن به هر دلیلی نیز می تواند باعث این علائم شود.
عواملی که می توانند باعث سیاتیک شوند عبارتند از:
فتق دیسک
تنگی کانال نخاعی
کلسیفیکاسیون
صدمات
روند بارداری
تومور، کیست یا سایر رشدها
عامل سن
چاقی
دیابت
عدم تحرک
مصرف سیگار
علائم سیاتیک چیست؟
دردی که از پشت لگن به یک یا هر دو پا منتشر می شود، شایع ترین علامت مشاهده شده سیاتیک است. این درد می تواند باعث ایجاد احساس خنجر شود و باعث شود فرد نتواند به حالت ایستاده بایستد. بی حسی و گزگز نیز همراه با درد دیده می شود. این درد ممکن است با راه رفتن یا خم شدن به جلو افزایش یابد. بسته به میزان فشار در عصب سیاتیک، مشکلات راه رفتن نیز ممکن است به دلیل از دست دادن قدرت در عضلاتی که توسط عصب سیاتیک عصب دهی می شوند، رخ دهد.
علائم سیاتیک به شرح زیر است:
- درد شدید و کوبنده در پاها،
- دردی که هنگام راه رفتن یا خم شدن به جلو بدتر می شود،
- بی حسی و گزگز همراه با درد،
- ضعف عضلانی،
- بی اختیاری ادرار یا مدفوع.
سیاتیک چگونه تشخیص داده می شود؟
اولین مورد از دو مورد مهم در تشخیص درد سیاتیکی این است که پزشک تاریخچه بیماری را که بیمار در مورد شروع بیماری، سیر آن، فراوانی شکایات و عوامل ایجاد کننده این شکایات می گوید را با جزئیات ثبت می کند. معاینه پزشکی مطابق با این سابقه انجام شود.
مرحله دوم انجام معاینات لازم با توجه به شرح حال و یافته های معاینه است. این معاینات شامل تست های سرعت هدایت عصبی به نام EMG، MRI یا سایر روش های تصویربرداری رادیولوژیکی و آزمایش های مختلف آزمایشگاهی در صورت لزوم می باشد.
درمان درد سیاتیک چگونه است؟
درمان بسته به میزان فشردگی عصب سیاتیک، علت فشار و وضعیت پزشکی عمومی بیمار متفاوت است. در صورت فشار در ستون فقرات (اغلب به دلیل فتق دیسک یا تنگی کانال)، درمان های تزریقی به ناحیه تحت فشار یا درمان های جراحی برای برداشتن ساختارهایی که مستقیماً عصب را فشرده می کنند، از جمله گزینه ها هستند.
علاوه بر این درمان ها از فیزیوتراپی، تمرینات سیاتیک و درمان های دارویی نیز استفاده می شود. به طور مشابه، درمان های تزریقی، درمان جراحی، روش های فیزیوتراپی و درمان های دارویی برای درمان درد سیاتیک در خارج از ستون فقرات استفاده می شود. به خصوص اگر درد با دست دادن قدرت در پا همراه باشد، ممکن است به مداخله جراحی فوری نیاز باشد تا خطر آسیب دائمی عصب سیاتیک تا حد امکان کاهش یابد.
چگونه بر درد سیاتیک غلبه کنیم؟
استراحت به مرور زمان باعث بهبود درد سیاتیک می شود. با این حال، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند دیکلوفناک و ایبوپروفن، برنامه های فیزیوتراپی، کمپرس سرد در ناحیه دردناک و ورزش های سبک که مشکل ایجاد نمی کنند، مفید هستند.
سوالات متداول در مورد سیاتیک
در این مقاله متخصص ارتوپدی دکتر محمد اسدی فانید به برخی از سوالات مراجعه کنندگان در مورد سیاتیک پاسخ داده است و ما این سوالات را در این مقاله گردآوری کرده ایم.
عصب سیاتیک چیست؟
عصب سیاتیک ضخیم ترین، طولانی ترین و عریض ترین عصب بدن انسان است. عصب سیاتیک از مهره های 4 و 5 در قسمت تحتانی کمر خارج می شود و از نقطه میانی لگن تا پاشنه پا پایین می آید. مهمترین وظیفه آن مدیریت قدرت و عملکرد ساق پا است.
درد سیاتیک چیست؟
درد سیاتیک اصطلاحی است که برای توصیف درد عصبی در ساق پا ناشی از تحریک و یا فشردگی ریشه عصب سیاتیک استفاده میشود. به طور خلاصه، درد سیاتیک به دردی اطلاق می شود که در طول مسیر عصب سیاتیک حرکت می کند. این درد ممکن است از باسن شروع شود و به سمت پایین یک یا هر دو پا پیش رود.
درد سیاتیک چقدر طول می کشد؟
مدت زمان درد سیاتیک بسیار متغیر است. در حالی که ممکن است فقط چند روز طول بکشد و خود به خود از بین برود، ممکن است به صورت دردی رخ دهد که برای ماه ها ادامه داشته باشد.
درد سیاتیک به کجا می رسد؟
درد سیاتیک معمولاً به عنوان دردی توصیف می شود که از پشت لگن شروع می شود. در حالی که می تواند از لگن تا پشت زانو پخش شود، بیمارانی نیز وجود دارند که آن را به صورت پخش شدن در تمام ساق پا، از پاشنه تا نوک پا توصیف می کنند. همچنین ممکن است دردی که از باسن به کمر منتشر میشود همراه با درد در ساق پا وجود داشته باشد.
درد سیاتیک در کدام پا رخ می دهد؟
درد سیاتیک می تواند در یک پا یا در هر دو پا رخ دهد. درد سیاتیک از ناحیه کمر به باسن و از آنجا به پاها می رسد.
اگر سیاتیک درمان نشود چه اتفاقی می افتد؟
به خصوص در فشردگی شدید عصب سیاتیک، عصب ممکن است پس از مدتی شروع به از دست دادن عملکرد خود کند. در نتیجه، نقص حسی دائمی و از دست دادن دائمی قدرت در ساق و پا، نقص راه رفتن، افتادگی پا و فلج ممکن است رخ دهد. درمان چنین موارد تاخیری ممکن است به درمانهای جراحی پیچیدهتری نیاز داشته باشد، در این صورت نتایج برای بیمار رضایتبخشتر از درمانهای اولیه غیر جراحی است.
آیا روغن های مختلف مالیدنی طب سنتی برای درد سیاتیک مفید است؟
روغن های مختلف مالیدنی طب سنتی مانند روغن قطران معمولا اجزای متفاوت ناشناخته در ساختار خود دارند و عموماً توسط محافل پزشکی جایگزین و سنتی در مواردی مانند آسیب های سطحی بافت نرم یا دردهای عضلانی استفاده می شوند، اما هیچ مطالعه علمی مبنی بر کاربرد مؤثر آنها در درمان درد سیاتیکی وجود ندارد.
برای درد سیاتیک به کدام پزشک مراجعه کنیم؟
اگر فشار روی عصب سیاتیک در سطح ستون فقرات باشد، یک متخصص جراحی ستون فقرات (ارتوپدی و تروماتولوژی، جراحی مغز و اعصاب) روند درمان را مدیریت می کند. در موارد فشردگی عصب در سطح لگن ران و یا ساق پا، مراجعه به متخصص ارتوپدی ضروری است. یک فرآیند فیزیوتراپی که توسط متخصص فیزیوتراپی و توانبخشی سازماندهی شده است نیز می تواند جای خود را در رویکرد کل نگر داشته باشد. جدای از این موارد، اگر فشردکی مکانیکی در عصب سیاتیک وجود نداشته باشد که نیاز به مداخله جراحی یا مداخله ای داشته باشد، اما نقص عملکردی در عصب وجود داشته باشد، ممکن است متخصص مغز و اعصاب نیز در روند درمان مشارکت داشته باشد.
آیا گرما برای درد سیاتیک مفید است؟
کمپرس گرم می تواند تسکین موقتی را به خصوص در موارد سفتی و اسپاسم عضلانی در پاها فراهم کند. با این حال، این یک راه حل دائمی برای فشار روی عصب سیاتیک نیست.
علائم آسیب عصب سیاتیک بعد از تزریق چیست؟
علائم آسیب عصب سیاتیک پس از تزریق مشابه سایر علائم عصب سیاتیک است. اگر دردی که به کل ساق پا می رسد باعث از دست دادن عملکرد حرکتی عصب همراه با شکایت از بی حسی شود، ممکن است از دست دادن حرکت و فلج در مچ پا نیز رخ دهد.
آسیب عصب سیاتیک بعد از تزریق چگونه درمان می شود؟
آسیب عصب سیاتیک پس از تزریق ممکن است در نتیجه اثر شیمیایی داروی تزریق شده در اطراف عصب و شاید فشار ایجاد شده توسط اثر حجمی دارو، به محل مستقیم عصب توسط سوزن سرنگ رخ دهد. البته می تواند در اثر آسیب مستقیم سوزن نیز ایجاد شود. با این حال، از آنجایی که بیشتر موارد به دلیل وضعیتی به نام "نوروپراکسی" است که می توان آن را به "بی حسی عصبی" ترجمه کرد، مشاهده می شود و مدتی طول می کشد تا عملکردهای عصبی به صورت نرمال بازگردند. در صورت عدم بهبود کافی در مدت زمان تعیین شده، مداخله جراحی لازم است.
بیماران مبتلا به درد سیاتیکی باید به چه نکاتی توجه کنند؟
افراد مبتلا به درد سیاتیک باید از حرکاتی که کمر را تحت فشار قرار می دهد، یا فعالیت هایی مانند خم شدن یا بلند کردن اجسام سنگین از روی زمین خودداری کنند. علاوه بر این موارد، وضعیت صحیح بدن، ورزش، کنترل وزن و وضعیت صحیح خوابیدن نیز از موضوعاتی است که بیماران سیاتیک باید به آن توجه کنند.
آیا سیاتیک با زالو درمانی قابل درمان است؟
آیا سیاتیک با زالو درمانی قابل درمان است؟
استفاده از زالو در درمان سیاتیک جایی ندارد.
آیا درد سیاتیک به کشاله ران منتشر می شود؟
عصب سیاتیک به دلیل سیر آناتومیکی آن در بدن و قسمت هایی که عصبی را تحریک می کند، بیشتر در پشت باسن و پشت ساق پا باعث درد می شود. درد کشاله ران یک علامت مشخصه فشرده سازی عصب سیاتیک نیست.
آیا بین درد سیاتیکی و بیماری روماتیسمی ارتباطی وجود دارد؟
اگرچه فشار روی عصب سیاتیک ارتباط مستقیمی با بیماری های روماتیسمی ندارد، درد سیاتیک ممکن است به دلیل واکنش های التهابی مختلفی که ممکن است در بیماری های روماتیسمی رخ دهد و عصب سیاتیک را در هر سطحی در طول مسیر آن تحریک کند، ایجاد شود.
آیا پیاده روی برای درد سیاتیک مفید است؟
پیاده روی در افرادی که از درد عصب سیاتیک رنج می برند، باعث افزایش درد آنها می شود. در طول این فرآیند، ورزش های ملایمی که باعث فشار به پا یا افزایش درد نمی شود، توصیه می شود.
چگونه درد سیاتیک در بارداری را تسکین دهیم؟
درد سیاتیک که در دوران بارداری رخ می دهد را می توان با تمرینات و تمرینات بدنی توصیه شده توسط همکار فیزیوتراپیست تسکین داد، به خصوص در مواردی که نمی توان مداخلات مداخله ای یا جراحی انجام داد.
دکتر محمد اسدی فانید
متخصص ارتوپدی
فلوشیپ جراحی ستون فقرات و جراحی های کم تهاجمی آندوسکوپیک ستون فقرات، دوره تکمیلی جراحی زانو، لگن و آرتروپلاستی (تعویض مفصل) و آرتروسکوپی