طول عمر پروتز زانو چقدر است؟
تحولات دنیای پزشکی تغییرات مثبتی را در زمینه جراحی پروتز ایجاد کرده است. طول عمر پروتزهایی که از آلیاژ مخصوص و با تکنولوِژی پیشرفته ساخته شده اند زیاد بوده و به 20 تا 25 سال افزایش یافته است. با این حال، طول عمر پروتز ممکن است بسته به عوامل مختلف متفاوت باشد. طول عمر پروتز زانو بسته به تجربه جراح در انجام جراحی، کیفیت و دوام پروتز مورد استفاده و نحوه استفاده بیمار از پروتز متفاوت است. برای افزایش طول عمر پروتز زانو باید قوانینی را که جراح متخصص بعد از جراحی پروتز مشخص می کند رعایت کرد و از حرکاتی که باعث فشار بیش از حد به پروتز می شود خودداری کرد.
جراحی رویژن پس از تعویض مفصل زانو
پلاستیک و فلزی که پروتز زانو را تشکیل می دهند به مرور زمان به دلیل اصطکاک ناشی از حرکت فرسوده می شوند. کیفیت مواد تشکیل دهنده قطعه پلاستیکی (پلی اتیلنی) بین دو قطعه فلزی خیلی مهم است. البته باید ذکر شود که تکنولوژی ساخت پلاستیک های مقاوم به سایش که بتواند سال های طولانی دوام بیاورد محدود به چند کشور دنیاست. از این رو طول عمر برخی پروتزهای ساخته شده در کشورهای متفرقه در حد 6-7 سال می باشد. با فرسودگی قطعات پروتز زانو، شل شدن پروتز رخ می دهد و درد بیمار شروع می شود. برای رفع درد ناشی از شل شدن و ساییدگی پروتز، جراحی دوم برای تعویض پروتز لازم است. دومین جراحی با عنوان جراحی رویژن شناخته می شود و قسمت های فرسوده و لق پروتز جایگزین می شوند. جراحی های رویژن، خیلی سخت تر و پیچیده تر بوده و تجربه زیادی می طلبد. با این حال، میزان موفقیت جراحی های ررویژن نیز بسیار بالا است.
چه عواملی طول عمر عمل تعویض مفصل زانو را تعیین می کند؟
اغلب بیمارانی که جراحی تعویض مفصل زانو انجام داده اند، در مورد طول عمر تعویض مفصل زانو تحقیق می کنند. خوشبختانه پروتز زانو که با استفاده از آلیاژهای باکیفیت و پلی اتیلن که با تکنولوژی بالا تولید شده است تا 25 سال و در برخی موارد تا 30 سال قابل استفاده است. با این حال، عمر پروتز زانو تنها تحت تأثیر استفاده از محصولات با کیفیت نیست، بلکه تجربه و آموزش صحیح جراح حداقل به میزان کیفیت پروتز مهم است. زیرا تعادل نیروهایی که به پروتز وارد می آید بستگی به تعبیه صحیح پروتز توسط جراح دارد. دوام پروتز با نحوه استفاده بیمار از پروتز نیز متفاوت است. بنابراین طول عمر پروتز به خصوص در بیماران دارای اضافه وزن، در افرادی که زندگی بسیار فعال دارند و در مواردی که بیمار دائماً با پروتز می پرد و می افتد، کوتاه می شود.
برای افزایش طول عمر پروتز زانو چه باید کرد؟
بسیاری از بیمارانی که جراحی تعویض مفصل زانو انجام می دهند به دنبال راه هایی برای مراقبت بهتر از تعویض مفصل زانو در طول عمر پروتز خود هستند. برای افزایش طول عمر پروتز زانو باید کنترل وزن را حفظ کرد. افزایش یا کاهش وزن بیش از حد ممکن است به پروتز آسیب برساند. برای افزایش طول عمر پروتز زانو باید تمرینات خاص به طور منظم انجام شود و معاینات پزشکی روتین انجام گیرد. به این ترتیب می توان به موقع از بروز مشکلات احتمالی پیشگیری کرد و اقدامات احتیاطی لازم را انجام داد.
نکاتی که بعد از جراحی تعویض مفصل زانو باید در نظر گرفت:
قوانین خاصی وجود دارد که بیمار پس از جراحی باید آنها را رعایت کند تا پروتز زانو ماندگار شود. این قوانین بسته به نوع تعویض زانو متفاوت می باشد. برای جلوگیری از شل شدن یا دررفتگی پروتز ناکامل و یا پروتز کامل زانو، بیمار باید از چمباتمه زدن، نشستن به صورت ضربدری و استفاده از توالت معمولی خودداری کند. طرح ها و انواع پروتزهای فعلی امکان خم شدن را تا 120-130 درجه فراهم می کند، مشروط بر اینکه بیمار تمرینات را به درستی و مناسب انجام دهد. نماز خواندن ایستاده روی پروتز تاثیر منفی می گذارد. چمباتمه زدن را می توان با استفاده از پروتز ناکامل زانو به راحتی انجام داد، اما چمباتمه زدن با پروتز کامل زانو بهتر است انجام نشود. انجام فعالیت های ورزشی مانند پیاده روی، دویدن و شنا بعد از جراحی تعویض مفصل زانو ضرری ندارد.
تمرینات بعد از جراحی تعویض مفصل زانو
پس از جراحی پروتز، بیمار باید تمریناتی انجام دهد که نشستن و برخواستن و استفاده از پله ها را آسان کرده و عضلات را تقویت کند. از این میان، فشار دادن با بالشی که در زیر زانو قرار داده شده، بالا بردن صاف پاها و تمرینات خم کردن زانو برای بیمار مفید خواهد بود. بیمار باید این تمرینات را بین 6 ماه تا 1 سال پس از جراحی انجام دهد. بیمارانی که می توانند این تمرینات را انجام دهند معمولا نیازی به فیزیوتراپی ندارند، اما بیمارانی که نمی توانند این تمرینات را انجام دهند، قطعا باید به دنبال فیزیوتراپی باشند.
متخصص ارتوپدی،
دوره تکمیلی جراحی زانو و لگن و آرتروپلاستی (تعویض مفاصل) و آرتروسکوپی،
فلوشیپ جراحی ستون فقرات و جراحی های کم تهاجمی آندوسکوپیک ستون فقرات.
