کیفوز (گوژپشتی) نوجوانان
انگشت ماشه ای (چکشی) چیست و درمان آن چیست؟
نکروز آواسکولار (استئونکروز) مفصل لگن چیست و علائم چیست؟
نکروز آواسکولار که در اصطلاح عامیانه سیاه سدن استخوان و یا مفصل خوانده می شود، مرگ بافت استخوانی به دلیل کمبود جریان خون است. این بیماری که استئونکروز نیز نامیده می شود، منجر به مرگ سلول های استخوانی و ضعیف شدن ساختار استخوان می شود. معمولاً در مفاصل بزرگ مانند لگن، زانو و شانه ها رخ می دهد. شایع ترین علائم نکروز آواسکولار، درد و محدودیت حرکت در مفصل است. تشخیص و درمان به موقع برای جلوگیری از پیشرفت بیماری و حفظ عملکرد مفاصل مهم است. این بیماری علل مختلفی از جمله تروما، مصرف طولانی مدت استروئید، اعتیاد به الکل و بیماری های خاص دارد.
نکروز آواسکولار (استئونکروز) چیست؟
نکروز آواسکولار (Osteonecrosis) و یا نکروز ایسکمیک استخوان بیماری است که در آن سلول‌های استخوانی به ویژه در مفاصل بزرگ مانند لگن، زانو، شانه‌ها، مچ دست و ستون فقرات در نتیجه نارسایی و یا قطع موقت یا دائم جریان خون می‌میرند. در خصوص مفصل لگن افراد مبتلا معمولا بین 30 تا 60 سال دارند.
علائم بالینی رایج نکروز آواسکولار مفصل لگن شامل درد و محدودیت حرکت در مفاصل آسیب دیده است. در ابتدا درد مفصل آسیب‌دیده تنها زمانی پدیدار می شود که وزن روی آن وارد شود. با پیشرفت بیماری، فرد حتی در حالت دراز کش نیز احساس درد می کند.
چه چیزی باعث نکروز آواسکولار (استونکروز) مفصل لگن می شود؟
- رسوب چربی در رگ های خونی
- آسیب های مفصلی یا استخوانی
- مصرف طولانی مدت استروئید (کورتون)
- بیماری کم خونی داسی شکل
- بیماری گوشه
- پرتو درمانی های مورد استفاده در درمان سرطان
- مصرف الکل
- چاقی
چگونه متوجه نکروز آواسکولار مفصل لگن می شویم؟
نکروز آواسکولار ابتدا با درد خفیف مفصل لگن شروع می شود و متعاقباً باعث محدودیت حرکتی می شود. این بیماری مراحل مختلفی دارد. با پیشرفت بیماری، علائم افزایش می یابد. شدت درد افزایش یافته و به خصوص درد شبانه رخ می دهد. برخی از بیماران شکایت دارند که شب ها به دلیل درد نمی توانند بخوابند.و بیمار موقع راه رفتن شروع به لنگیدن می کند و لنگیدن به دلیل محدودیت حرکت در مفصل ران است.
در روند بیماری عواملی مانند سن بیمار، مرحله بیماری و استخوان درگیر نیز در همه این موارد نقش مهمی دارند. رفتارهایی مانند سیگار کشیدن بیش از حد بیمار، عادات غذایی نامنظم و نامناسب، مصرف بیش از حد الکل و به ویژه چاقی، تخمین دقیق این روند را دشوار می کند.
در ابتدا بیمار احساس درد گهگاهی می کند به این خاطر معمولا متوجه جدیت بیماری نمی شود. این موضوع تشخیص زودهنگام را دشوار می کند و در این مرحله چون بیمار به اندازه کافی مواظب حرکات خود نیست، باعث پیشرفت بیشتر نکروز آواسکولار می شود.
علائم نکروز آواسکولار چیست؟
در مفصل لگن بارزترین علامت بیماری دردی است که در اطراف لگن حس می شود. علاوه بر این، درد و محدودیت حرکتی در مفاصل آسیب دیده از علائم نکروز آواسکولار است.
علائم نکروز آواسکولار (استئونکروز) به طور کلی عبارتند از:
- درد اطراف لگن
- لنگیدن هنگام راه رفتن به علت درد
- محدودیت در حرکات مفاصل لگن
- کاهش سرعت حرکات
- درد کشاله ران که به سمت زانو تیر میکشد.
با این حال، برخی از بیماران ممکن است هیچ یک از این علائم را تجربه نکنند. نکروز آواسکولار (استئونکروز) یک بیماری است که به طور موذیانه پیشرونده است. بنابراین، ممکن است بیمار خیلی دیر متوجه درد شود. مهم ترین نکته ای که در این فرآیند باید به آن توجه کنید این است که باید بدانید که درد معمولا در استخوان های تحمل کننده وزن رخ می دهد.
به عنوان مثال، زمانی که این بیماری مفصل ران را درگیر میکند، ممکن است هر از گاهی احساس درد در کشاله ران و همچنین در لگن وجود داشته باشد. اغلب افراد اظهار می دارند که وقتی روی مفصل یا استخوان آسیب دیده وزن وارد می کنند شروع به احساس درد می کنند. این یک مشاهده صحیح است، اما بعداً متوجه می شوند که در هنگام استراحت نیز احساس درد می کنند. بنابراین، نظارت بر فرآیند بسیار مهم است و بسیار مهم است که درد در بدن را به خوبی دنبال کنید.
چه کسانی بیشتر در معرض نکروز آواسکولار قراردارند؟
نکروز آواسکولار (استئونکروز) در افرادی که مصرف بیش از حد الکل و چاقی دارند، شایع تر است. محدوده سنی بیماری نکروز آواسکولار معمولا بین 30 تا 60 سال متغیر است. کم تحرکی، رژیم غذایی نامنظم و ناسالم و مصرف بی رویه دارو نیز از دلایل مهمی هستند که باعث شروع این بیماری می شوند.
نکروز آواسکولار چگونه تشخیص داده می شود؟
برای تشخیص نکروز آواسکولار، پزشک ابتدا چند آزمایش را درخواست می کند. این معاینات شامل اسکن استخوان، اشعه ایکس و ام آر آی است. تشخیص زودهنگام در این فرآیند بسیار مهم است. پس از مشخص شدن علل، مرحله درمان آغاز می شود.
نکروز آواسکولار چگونه درمان می شود؟
در صورت تشخیص زودهنگام، باید فشار از روی ناحیه آسیب دیده کاهش داده شده و به بیمار به استراحت داده شود. بسیار مهم است که بیمار به مدت طولانی سرپا نماند و خود را خسته نکند و بهتر است از عصا استفاده کند.
هدف از درمان نکروز آواسکولار تامین خون رسانی به ناحیه آسیب دیده و بافت اطراف آن است. اکسیژناسیون هیپرباریک می تواند چرخه معیوب درد ناشی از ایسکمی و هیپوکسی و تخریب استخوان را بشکند و به عنوان یک روش غیر جراحی برای ترمیم و حفظ لگن استفاده می شود. همچنین در مراحل ابتدایی بیماری با روشی بنام Core de Compression با استفاده از دریل های مخصوص رفع فشار، سوراخی به قطر 1 سانتی متر در استخوان ران باز شده و خون رسانی به استخوان فراهم می شود.
دو روش دیگر جراحی، پیوند نازک نی بدون عروق به همراه رفع فشار مرکز مفصل و Vascularised Fibular Graft (پیوند نازک نی با عروق) می توانند برای بیماران در مراحل پیشرفته بیماری انجام شود. پزشک در طول بیماری از بیمار با مسکن و سایر داروها حمایت میکند، اما متاسفانه هیچ کدام از این درمان ها به عنوان درمان استاندارد این بیماری پذیرفته نشده است.
ورزش هایی که برای نکروز آواسکولار خوب هستند:
پزشک شما بهترین تصمیم را خواهد گرفت که کدام تمرینات برای نکروز آواسکولار (استئونکروز) مفید است. از آنجایی که نمی توان یک ورزش استاندارد را برای هر بیمار تجویز کرد، بهتر است در این موارد از فیزیوتراپیست ها کمک گرفت. البته متاسفانه در این بیماری ورزش و فیزیوتراپی مانند شمشیر دولبه بوده و خطر طولانی شدن روند بیماری وجود دارد. عوامل زیادی مانند افزایش سن، تغذیه نامنظم و کم تحرکی این وضعیت را تشدید می کند. بنابراین بهتر است ورزشهایی مانند طبیعت گردی، شنا، دوچرخه های ورزشی، حرکات مفاصل و ... را با توصیه های خاص پزشک انجام دهید.
سوالات متداول در مورد نکروز آواسکولار (استئونکروز) مفصل لگن
در نهایت نباید فراموش کرد که این بیماری روند پیچیده دارد، بنابراین، تمام جنبه های فرآیند درمان باید توسط یک پزشک متخصص خوب دنبال شود.
نوشته:
متخصص ارتوپدی،
فلوشیپ جراحی ستون فقرات و جراحی های کم تهاجمی آندوسکوپیک ستون فقرات،
دوره تکمیلی جراحی زانو، لگن و آرتروپلاستی (تعویض مفاصل) و آرتروسکوپی
