درد لگن و علت های آن
جراحی استئوتومی برای مشکل آرتروز زانو
دردی که به لگن و کمر منتشر می شود می تواند درد مفصل ساکروایلیاک باشد!
درد مفصل ساکروایلیاک دردی است که معمولاً به صورت درد لگن و کمر احساس میشود و گاهی به ساق پا میرسد. اگر احساس میکنید وقتی برای مدت طولانی می ایستید یا از پلهها بالا میروید، درد بدتر میشود، احتمالا درد مفصل ساکروایلیاک را تجربه می کنید.
علائم دیگر این دردها چیست، چگونه تشخیص داده می شود و چگونه درمان می شود، به چه نکاتی باید توجه کرد؟
درد مفصل ساکروایلیاک علائمی مشابه سایر مشکلات ارتوپدی مانند فتق دیسک یا مشکلات لگن دارد. به همین دلیل ممکن است آن را با درد لگن، کمر و ساق پا اشتباه گرفت. در واقع، تخمین زده می شود که 15 تا 30 درصد از کسانی که کمردرد را تجربه می کنند، مبتلا به اختلال مفصل ساکروایلیاک هستند (1).
در این نوشته می خوانید:
مفصل ساکروایلیاک چیست؟
مفصل ساکروایلیاک که بین انتهای تحتانی ستون فقرات و لگن در سمت راست و چپ قرار دارد، یک ناحیه گذار بین کمر و لگن را تشکیل می دهد (شکل 1). مفصل ساکروایلیاک به اندازه مفاصل زانو و ران متحرک نیست، دامنه حرکتی آن حداکثر بین ۲ تا ۴ درجه است. وظیفه اصلی این مفصل انتقال وزن بدن به لگن و پاها به صورت متعادل است.
در طول حرکاتی مانند ایستادن یا راه رفتن، بدن ما در معرض نیروی گرانش قرار می گیرد و در عکس العمل به آن نیرویی از لگن به سمت بالا به ستون فقرات فشار می آید. مفصل ساکروایلیاک با کنترل انتقال این نیروها، یعنی فشار، به عنوان ضربه گیر برای ستون فقرات عمل می کند و با جذب شوک از ستون فقرات محافظت می کند.
از دیگر وظایف مفصل ساکروایلیاک می توان به تحمل وزن بالاتنه و کمک به انجام حرکاتی مانند راه رفتن و نشستن اشاره کرد.
چه چیزی باعث درد مفصل ساکروایلیاک می شود؟
مفصل ساکروایلیاک توسط رباط ها و ماهیچه های قوی حمایت می شود و به دلیل ساختارش مستعد کشیدگی است. آسیب کششی به رباط های اطراف مفصل یا ساختار مفصل می تواند باعث درد شود که معمولاً در کمر و لگن احساس می شود.
درد مفصل ساکروایلیاک را می توان به صورت درد کمر و لگن و گاهی اوقات به صورت دردی که به ساق پا منتشر می شود احساس کرد.
برخی از علل درد مفصل ساکروایلیاک عبارتند از:
- سقوط، جراحت، تصادف و شکستگی،
- نابرابری طول پا،
- بارداری و تولد،
- نشستن یا ایستادن برای مدت طولانی،
- انحنای ستون فقرات مانند اسکولیوز،
- اختلالات راه رفتن و وضعیت بدن که باعث توزیع نامتعادل بار روی مفصل می شود،
- فعالیت هایی که باعث ایجاد استرس در مفصل می شود، مانند ورزش های تماسی، بلند کردن اجسام سنگین یا کارهایی که نیاز به قدرت دارند،
- بیماری های روماتیسمی مانند اسپوندیلیت آنکیلوزان که بر مفصل ساکروایلیاک تأثیر می گذارد،
- آرتروز در نتیجه ساییدگی غضروف مفصلی،
- افزایش سریع وزن، چاقی،
- جراحی های قبلی لگن یا ستون فقرات.
اختلال عملکرد ساکروایلیاک چیست؟
اختلالاتی که در مفاصل ساکروایلیاک لگن رخ می دهد و باعث درد می شود، عموماً به عنوان اختلال عملکرد مفصل ساکروایلیاک یا سندرم مفصل ساکروایلیاک شناخته می شود. التهابی که در این مفاصل ایجاد می شود ساکروایلیت نامیده می شود.
اختلال عملکرد مفصل ساکروایلیاک ممکن است به دلایل زیادی مانند تصادفات، بارداری، بیماری های روماتیسمی و نابرابری طول پاها ایجاد شود. اختلال ساختاری در این مفاصل یا عدم عملکرد صحیح مفصل باعث درد مفصل ساکروایلیاک می شود. اختلال عملکرد مفصل ساکروایلیاک بیشتر در زنان جوان و میانسال دیده می شود. با این حال تصور می شود که زنان باردار یا زنانی که به تازگی زایمان کرده اند نسبت به این نوع درد حساس تر هستند.
علائم اختلال عملکرد ساکروایلیاک چیست؟
علائم اختلال عملکرد مفصل ساکروایلیاک معمولاً به صورت درد در ناحیه کمر یا لگن ظاهر می شود. این دردها ممکن است به مرور زمان به عضلات اطراف و پاها تیر بکشد. اگرچه درد معمولا یک طرفه است، اما می تواند به صورت دو طرفه نیز احساس شود.
علائم اختلال عملکرد ساکروایلیاک؛
- کمردرد که می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد،
- دردی که به باسن و کشاله ران منتشر می شود،
- شکایات شبیه درد سیاتیکی همراه با درد در لگن و پاها،
- مشکل در حرکاتی مانند بالا و پایین رفتن از پله ها و خم شدن به دلیل سفتی در ناحیه کمر، باسن یا کشاله ران،
- دردی که با حرکاتی که فقط روی یک طرف متمرکز می شود، بدتر می شود، مانند ایستادن روی یک پا.
علائم اختلال عملکرد مفصل ساکروایلیاک ممکن است در طی حرکاتی مانند نشستن، ایستادن، راه رفتن یا بالا رفتن از پله بدتر شود. شدت و مدت این علائم بسته به میزان آسیب وارده به مفصل متفاوت است.
ساکروایلئیت چیست؟
ساکروایلئیت بیماری ناشی از التهاب یک یا هر دو مفصل ساکروایلیاک است. یکی از علل شایع درد لگن و کمر بوده و به دلایل مختلفی مانند استئوآرتریت (آرتروز)، اسپوندیلیت آنکیلوزان، تروما و بارداری ایجاد می شود. التهاب مفصل ساکروایلیاک میکروبی ناشی از باکتری به نام استافیلوکوکوس اورئوس یک بیماری نادر است.
درمان اختلال عملکرد مفصل ساکروایلیاک
درمان اختلال عملکرد مفصل ساکروایلیاک با توجه به شدت درد مفاصل و شرایط ایجاد کننده درد تعیین می شود. هدف از درمان، تسکین درد و بازگرداندن عملکرد طبیعی مفصل ساکروایلیاک است. مانند بسیاری از مشکلات ارتوپدی، درمانهای جراحی و غیرجراحی برای درمان درد مفصل ساکروایلیاک وجود دارد. در اغلب موارد، پاسخ مثبت از درمان های غیر جراحی به دست می آید.
روش های درمان اختلال عملکرد ساکروایلیاک:
- استراحت: به طور کلی، استراحت کوتاه مدت بیش از 1-2 روز توصیه می شود.
- درمان دارویی
- کاربرد سرما یا گرما: استفاده سرد به تسکین التهاب و درد کمک می کند. استفاده از کمپرس گرم هم در اطراف مفصل با کاهش تنش و اسپاسم عضلانی به تسکین درد کمک می کند.
- فیزیوتراپی و ورزش
- تزریقات مفصل ساکروایلیاک
- درمان دستی (کایروپراکسی): درمان دستی یا درمان دستی یک روش فیزیوتراپی است که به صورت دستی انجام می شود. این تکنیک که در ناحیه مفصل و کمر در درمان درد مفصل ساکروایلیاک اعمال میشود، برای کاهش تنش عضلانی و بازگرداندن دامنه طبیعی حرکت مفید است.
اگر درمانهای غیرجراحی و تزریقهای مفصلی برای تسکین درد کافی نباشد، از یک روش جراحی به نام فیوژن مفصل ساکروایلیاک استفاده میشود.
تزریقات مفصل ساکروایلیاک
تزریق مفصل ساکروایلیاک روشی است که در آن یک کورتیکواستروئید یا یک داروی بی حس کننده موضعی برای کاهش التهاب مفصل و تسکین درد به مفصل تزریق می شود. این روش همچنین برای اهداف تشخیصی استفاده می شود تا مشخص شود که آیا دردی که تجربه می کنید ناشی از مفصل ساکروایلیاک است یا خیر. علاوه بر این، درمانهای تزریقی مختلف مانند پرولوتراپی، نوروپرولوتراپی یا بلوک عصبی نیز میتواند در ناحیه مفصل ساکروایلیاک انجام می شود. تزریق مفصل ساکروایلیاک معمولاً تحت هدایت اولتراسوند یا فلوروسکوپی انجام می شود.
هنگام انجام تزریق مفصل ساکروایلیاک، ناحیه مورد درمان به آرامی با داروهای بی حس کننده موضعی بی حس می شود. پزشک شما از تجهیزات اولتراسوند یا اشعه ایکس (فلوروسکوپی) برای هدایت صحیح سوزن هنگام تزریق دارو به مفصل برای تسکین درد استفاده می کند. بنابراین، دارو مستقیماً به منبع درد تزریق می شود.
تزریق مفصل ساکروایلیاک می تواند درد مفاصل شما را برای مدت طولانی تسکین دهد. از آنجایی که روش های تزریق معمولاً تسکین موقتی ایجاد می کنند، ممکن است نیاز به تزریق های مکرر باشد. با این حال، داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها می توانند مفاصل و تاندون ها را ضعیف کنند. بنابراین تزریق داخل مفصلی با استفاده از داروهای کورتونی باید محدود باشد.
درمان جراحی درد مفصل ساکروایلیاک
درمان جراحی در مواردی توصیه می شود که درمان های غیرجراحی حداقل به مدت 12 هفته امتحان شده اما بی اثر بوده اند. روش استاندارد در درمان جراحی درد مفصل ساکروایلیاک فیوژن مفصل ساکروایلیاک است.
مفصل ساکروایلیاک؛ بین استخوان هایی به نام ساکروم و ایلیوم قرار دارد. ساکروم استخوانی بزرگ و مثلثی شکل است که در پایه ستون فقرات ما قرار دارد. ایلیوم به استخوان لگن معروف است. هدف از همجوشی مفصل ساکروایلیاک از بین بردن حرکت مفصل با جوش دادن این استخوان ها به هم است. فیوژن مفصل ساکروایلیاک با جراحی باز و یا روش کم تهاجمی انجام می شود. رایجترین روشی که امروزه ترجیح داده میشود، روش کم تهاجمی است که درد کمتر پس از عمل و بهبودی سریعتر را فراهم میکند. هنگام استفاده از این روش، برش های کوچکی در ناحیه ای نزدیک به مفصل ران ایجاد می شود و از طریق این برش ها به مفصل دسترسی پیدا می شود. مفصل با استفاده از ایمپلنت های جراحی و پیوند استخوان که به عنوان یک پچ عمل می کند و در نتیجه ثبات مفصل را تضمین می کند، متصل می شود. از آنجایی که مفصل ثابت باعث درد نمی شود، بیمار راحت تر حرکت می کند.
رعایت توصیه های پزشک پس از جراحی مانند استفاده از مسکن، فیزیوتراپی و ورزش و استفاده از واکر یا عصا بسیار مهم است. درد در هفته اول طبیعی است. با این حال، با گذشت زمان، درد و سایر شکایات شما شروع به کاهش خواهند کرد. بهبودی کامل ممکن است تا 6 ماه طول بکشد. در جراحیهایی که با جراحی باز انجام میشوند، ممکن است زمان بهبودی طولانیتر و میزان عوارض بیشتر باشد.
گزینه درمان جراحی برای درد مفصل ساکروایلیاک به تصمیمی که با پزشک خود می گیرید بستگی دارد. شما باید با در میان گذاشتن انتظارات خود از جراحی، روند بهبودی و سایر مسائلی که در مورد آنها کنجکاو هستید با پزشک خود تصمیم گیری کنید.
تمرینات مفصل ساکروایلیاک
تمرینات مفصل ساکروایلیاک به بازیابی عملکرد طبیعی مفصل کمک می کند و در نتیجه درد و سایر علائم را کاهش می دهد. اختلال عملکرد ساکروایلیاک باعث تنش در عضلات کمر، لگن و لگن می شود. یکی از دلایل اصلی درد مفاصل همین تنش عضلانی است. در تمرینات مفصل ساکروایلیاک حرکات کششی، تمرینات تقویتی و تمرینات هوازی ساده برای کاهش تنش و درد عضلانی توصیه می شود.
تمرینات ساکروایلییت
- تمرین کشش قفسه سینه تک زانو
به پشت دراز بکشید و یک زانو را بگیرید و به سمت سینه خود بکشید. 1-2 ثانیه زانوی خود را به این صورت خم کنید و به حالت قبل برگردید. سپس همین حرکت را برای زانوی دیگر خود انجام دهید. در حین انجام تمرین، حرکت را در نقطه ای که احساس درد یا درد می کنید متوقف کنید.
- ورزش دو زانو به سینه
به پشت دراز بکشید و زانوهایتان را خم کنید و پاهایتان را صاف روی زمین بگذارید. این بار هر دو زانو را بگیرید و به سمت سینه خود بکشید. پس از کشش زانوها به مدت 1-2 ثانیه، دوباره پاهای خود را روی زمین پایین بیاورید.
- تمرین چرخش تنه
به پشت دراز بکشید و بازوها را به طرفین کشیده و زانوها را با زاویه 90 درجه خم کنید و پاها را روی زمین قرار دهید. با نگه داشتن زانوها در کنار هم، بدن خود را ابتدا به یک سمت (راست یا چپ) و سپس به سمت دیگر تا جایی که می توانید بچرخانید.
- تمرین پل
به پشت دراز بکشید و زانوهایتان را خم کنید، بازوها را در پهلو قرار دهید و پاها را روی زمین بگذارید. باسن خود را با شانه هایتان روی زمین سفت کنید. سپس به آرامی باسن خود را بالا بیاورید، این وضعیت را به مدت 5 ثانیه نگه دارید و به آرامی باسن خود را روی زمین پایین بیاورید. می توانید این حرکت را 8-10 بار تکرار کنید.
به یاد داشته باشید که تمرینات ممکن است بسته به شدت درد و مشکلات مفصلی از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. ورزش های اشتباه درد مفصل ساکروایلیاک شما را بدتر می کند. بنابراین، مهم است که قبل از شروع هر برنامه ورزشی با یک متخصص ارتوپد مشورت کنید.
سوالات متداول در مورد درد مفصل ساکروایلیاک:
اغلب هیچ راه واحدی برای مدیریت درد مفصل ساکروایلیاک وجود ندارد. با این حال، تعیین منبع درد و ایجاد یک برنامه درمانی مناسب مهم است. اختلال عملکرد ساکروایلیاک را می توان با شرایط دیگری مانند درد سیاتیک یا فتق دیسک اشتباه گرفت. بنابراین لازم است برای تشخیص و درمان مناسب با متخصص ارتوپدی مشورت شود.
متخصص ارتوپدی،
فلوشیپ جراحی ستون فقرات و جراحی های کم تهاجمی آندوسکوپیک ستون فقرات،
دوره تکمیلی جراحی زانو و لگن و آرتروپلاستی (تعویض مفاصل) و آرتروسکوپی