پوکی استخوان
خار پاشنه چیست؟ خار پاشنه، علل، علائم و درمان
فتق دیسک کمر علائم، علل و درمان
علائم فتق دیسک چیست؟ چه چیزی برای فتق کمر مفید است؟
فتق دیسک LUMBAR DISC HERNIATION وضعیتی است که در آن ریشههای عصبی به دنبال برجسته سدن و یا پارگی بالشتکهای الاستیکی بین مهره های کمری که دیسک نامیده می شوند فشرده میشوند. درد کمر و کمر درد منتشر شونده به پاها شایع ترین علائم فتق دیسک کمری است، فتق دیسک اغلب با اقدامات مراقبتی ساده در منزل، دارو درمانی و فیزیوتراپی بهبود می یابد. موارد شدیدتر فتق دیسک ممکن است نیاز به مداخله جراحی است.
آنچه در این مقاله می خوانید:
فتق دیسک کمر چیست؟
فتق دیسک زمانی اتفاق می افتد که بالشتک های گرد الاستیکی موجودر در بین مهره ها به دلیل فشار و ساییدگی (دژنراسیون) پاره شوند. فتق دیسک یکی از دلایل اصلی درد گردن، بازو، کمر و پاها است و دیسک پاره شده با اثر بر اعصاب مجاور باعث درد، بیحسی، از دست دادن حس و ضعف در اندامها می شود.
این پدیده می تواند در هر نقطه از ستون فقرات رخ دهد، ولی اغلب در قسمت پایین کمر یا گردن ایجاد می شود. ایجاد فتق دیسک در ستون فقرات پشتی وضعیتی نادر است. اکثر فتق های کمر در دو دیسک آخر کمر رخ می دهد.
این بیماری عموماً در افراد بین 30 تا 50 سال شایعتر است، مردان را بیشتر از زنان مبتلا می کند.
چه چیزی باعث فتق دیسک کمری می شود؟
دیسک ها بافت الاستیکی سخت بین مهره ها هستند و به عنوان ضربه گیر عمل می کرده و حرکت راحت مهره های ستون فقرات در روی هم را تضمین می کنند. این ساختمانها در طول زمان کیفیت خود را از دست می دهند، قسمت هایی از آنها برآمده شده و یا پاره می شوند. به دلیل اینکه دیسک ها مجاور ریشه های عصبی قرار دارند به ریشه های عصبی فشار وارد می کنند. در این حالت ممکن است کمردرد، پا درد، بی حسی ران، ساق پا و پا و ضعف عضلانی رخ دهد.
علل فتق دیسک به طور کلی عبارتند از:
- نشستن در همان حالت برای مدت طولانی
- چاقی
- بلند کردن وسایل سنگین
- خم شدن یا چرخش مکرر کمر
- بالا رفتن سن
- سیگار کشیدن
علائم فتق دیسک کمر چیست؟
علائم فتق دیسک را می توان به شرح زیر خلاصه کرد:
- درد کمر
- در صورت فشار بر اعصاب تشکیل دهنده عصب سیاتیک درد در لگن یا پاها
- بی حسی یا گزگز در ناحیه خاصی از بدن
- درد در پشت ساق پا یا کف پا
- داشتن مشکل در حرکات کمر مانند خم شدن و ایستادن
- ضعف در عضلات پا، اسپاسم در عضلات پشت
- دردی که ممکن است هنگام سرفه، پس از ایستادن یا نشستن بدتر شود
- التهاب در ساعات شب شدیدتر می شود بنابراین درد عضلانی و یا اسپاسم عضلات شبها شدت می یابد.
- دردی که هنگام راه رفتن رخ داده ویا شدیدتر می شود
- تغییرات در عملکرد مثانه (اختلال ادرار) یا روده (اختلالات دفع مدفوع)
درد ناشی از فتق دیسک ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد. در مواردی که درد سیاتیک که به ساق پا میرسد به حدی افزایش مییابد که در فعالیتهای روزمره زندگی فرد اختلال ایجاد میکند، علائمی مانند بیاختیاری ادراری، ناتوانی در ادرار کردن، و همچنین از دست دادن تدریجی حس و ضعف عضلانی در قسمت داخلی ران، پشت پاها و ناحیه اطراف مقعد، باید بدون تأخیر به دنبال کمک پزشکی باشید.
فتق دیسک چگونه تشخیص داده می شود؟
ابتدا پزشک به معاینه مریض اقدام می کند، در معاینه پزشک درد، رفلکس های عضلانی و قدرت عضلانی بیمار را ارزیابی می کند.
پس از معاینه فیزیکی، از روش های زیر برای تعیین دقیق محل فتق دیسک استفاده می شود:
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): رایج ترین و دقیق ترین آزمایش تصویربرداری مشکوک به فتق دیسک، MRI است.
رادیوگرافی معمولی: هدف از این ارزیابی ارزشمند، بررسی سریع ساختمانهای استخوانی ناحیه کمری بوده، تغییرات دژنراتیو وابسته به سن، ناهماهنگی مهره های ستون فقرات به دلیل لغرش مهره های ستون فقرات و شکستگی استخوان ها را نشان می دهد.
توموگرافی کامپیوتری (CT): یک اسکن تصویربرداری است که از اشعه ایکس و فناوری کامپیوتری برای تولید تصاویر از بدن استفاده می کند. سی تی اسکن؛ تصاویر دقیقی از هر قسمت از بدن، از جمله استخوان ها، ماهیچه ها، چربی ها و اندام ها را نشان می دهد. امروزه در موارد نادر استفاده می شود.
میلوگرام: میلوگرام شامل تزریق ماده حاجب به ستون فقرات با استفاده از راهنمایی اشعه ایکس و سی تی اسکن است. ماده حاجب می تواند تنگی کانال نخاعی و محل فتق دیسک را نشان دهد. امروزه MRI جای میلوگرافی را گرفته است.
الکترومیوگرام (EMG): EMG آزمایشی است که پاسخ ماهیچه ها و فعالیت الکتریکی را در پاسخ به تحریک عصب تحریک کننده عضله اندازه گیری می کند.
روش های درمان فتق دیسک چیست؟ چه چیزی برای فتق کمر مفید است؟
هنگامی که فتق دیسک تشخیص داده می شود، می توان با استراحت در رختخواب، درمان های دارویی تسکین دهنده درد و گاهی اوقات فیزیوتراپی در مراکز فیزیوتراپی و توانبخشی به بهبودی دست یافت. در اکثر بیماران، شکایات با این روش ها پسرفت می کنند. در صورتی که بعد از مدتی درد کاهش نیابد، انجام جراحی صروری است، همچنین اگر علایمی مانند کاهش قدرت عضلانی، بی اختیاری ادرار و مدفوع وجود داشته باشد درمان جراحی اجتناب ناپذیر بوده باید سریعا اقدام شود.
امروزه جدیدترین و بهترین روش در سرتاسر جهان، جراحی با استفاده از تکنیک های کم تهاجمی آندوسکوپی است.
چه چیزی برای درد فتق دیسک خوب است؟
در صورت درد ناشی از فتق دیسک، استفاده از کمپرس گرم یا سرد می تواند به تسکین درد کمک کند. علاوه بر این، استراحت، حرکت آهسته و ورزش عضلات ممکن است مفید باشد، کمر بندهای مخصوص که البته تا زمانی که از آنها برای مدت طولانی استفاده نشود، مفید است، زیرا استفاده طولانی مدت باعث ضعیف شدن عضلات اطراف ستون فقرات می شود.
جراحی آندوسکوپیک فتق کمر چیست؟
جراحی مورد علاقه نویسنده بوده و توسط اکیپ جراحی های آندوسکوپیک ستون فقرات بیمارستان ولی عصر تبریز با موفقیت انجام می شود. این جراحی که به دیسککتومی آندوسکوپیک معروف است با استفاده از یک دوربین مدرن و از طریق یک برش 6-7 میلی متری در پشت یا کنار کمر انجام می شود. به علت عدم نیاز به برداشتن استخوان، بریده شدن لیگامانها و عضلات، آسیب بافتی به حداقل می رسد و بیماران می توانند در همان روز و یا روز بعد از آن مرخص شوند و بلافاصله به زندگی اجتماعی بازگردند. از جمله مزایای جراحی دیسک آندوسکوپیک، امکان انجام عمل جراحی با بی حسی موضعی، مزیت بسیار مهمی برای بیمارانی است که نمی توانند بیهوشی دریافت کنند.
کایروپرکتیک
برطبق گزارش سازمان بهداشت جهانی و گزارشهای متعدد دیگر و تجربه نویسنده، کایروپرکتیک در فتق دیسک مهرهای نه تنها مفید نبوده بلکه با عوارض شدید همراه است.
سوالات متداول در مورد فتق دیسک کمر
کدام تخصص پزشکی فتق دیسک را درمان می کند؟
آیا فتق دیسک از بین می رود؟
پارگی دیسک فتق چیست؟
آیا کایروپرکتیک در درمان دیسک مفید است؟
فتق دیسک کدام قسمت پا را درگیر می کند؟
تمرینات برای فتق دیسک چیست؟
آیا پیاده روی برای فتق دیسک خوب است؟
نوشته:
متخصص ارتوپدی
فلوشیپ جراحی ستون فقرات و جراحی های کم تهاجمی آندوسکوپیک ستون فقرات، دوره تکمیلی جراحی زانو، لگن و آرتروپلاستی (تعویض مفصل) و آرتروسکوپی